Op donderdag 18 juni 2015 was het zo ver: De eerste Erfgoed & Locatie data clinic ging van start onder te titel ‘Hacking Heritage’. Twintig deelnemers gingen bij Waag Society onder begeleiding van het team van de Historische Geocoder aan de slag om hun meegebrachte datasets te verrijken. De middag was gewijd aan de vraag welke nieuwe perspectieven en toepassingen de met historische geo-informatie verrijkte data bieden.
De dag werd geopend door Job Spierings, projectleider van Erfgoed & Locatie bij Waag Society en scrum master van het ontwikkelteam van de Historische Geocoder (HGC). Hij vertelde in grote lijnen over het project Erfgoed & Locatie en wees op de meest recente inspanningen van het team dat alle tot dusverre ontwikkelde tools op erfgeo.nl bij elkaar gebracht en beschreven heeft. Als tweede was het woord aan Christine van den Horn van Waag Society, die samen met DEN de dag zelf vorm had gegeven. Zij voorzag de deelnemers van de praktische informatie en kondigde Pieter Vijn aan, die tot kort geleden projectleider van de Digitale Collectie was en nog steeds bij Beeld en Geluid werkt. Hij legde uit dat de Digitale Collectie het projectniveau ontstegen is, omdat ze integraal is overgenomen door het Netwerk Digitaal Erfgoed (NDE). Ook schetste hij de plannen van het NDE op het gebied van infrastructurele voorzieningen in werkpakket 2 ( ‘bruikbaar’), omdat hieronder ook de Historische Geocoder (HGC) en de daarop ontwikkelde erfgeo tools zullen vallen, zodra deze na einde van het project zijn overgedragen aan het beheer van de RCE.
Uitleg over standaardisatie en tools
Dan was het woord aan het ‘powerduo’ Bert Spaan en Menno den Engelse, beiden onderdeel van het ontwikkelteam van de HGC. Bert is tech lead voor Histograph, de core van wat binnen E&L de Historische Geocoder (HGC) wordt genoemd. Menno is samen met Petra Dreiskämper vooral bezig geweest met het ontwikkelen van koppeltooling waarmee men zonder veel technische kennis met de historische geocoder en eigen data aan de slag kan gaan.
Bert Spaan en Menno den Engelse van het ontwikkelteam van Waag Society.
Tijdens de presentatie lichtte Menno een aantal onderwerpen ‘in gewone mensentaal’ toe, terwijl Bert waar nodig ingreep (‘Stop!’) om de nodige technische achtergrondinformatie voor de aanwezige dataspecialisten te geven. Zo werden de deelnemers op een vermakelijke manier geïnformeerd over de ambitie van het project en de inhoud en historische componenten van het systeem. Uiteraard was er ook uitleg over het standaardiseren van data en aandacht voor het hoe en wat bij het toevoegen van data aan de HGC. En dan kon eindelijk het échte werk beginnen: De deelnemers gingen aan de slag met hun data!
Wie waren de deelnemers?
Wie komt eigenlijk op een data clinic voor historische geo-informatie af? Je moet hierbij denken aan een of meerdere afgevaardigden van archieven, bibliotheken en musea (Het Utrechts Archief, Regionaal Archief Nijmegen, het Nationaal Archief/Archief 2020, de Koninklijke Bibliotheek, Tresoar, het Rijksmuseum, Naturalis en de RCE). Maar ook medewerkers van provincies (Provincie Utrecht) en creatieve of geo-data gerelateerde bedrijven of zzp-ers (Nudecomm, Ivo Zandhuis, Justobjects, CartoMagie en Total Active Media).
Welke datasets werden meegebracht?
Hier een greep uit de datasets die meegebracht werden: een plaatsnamenthesaurus die van geo-coördinaten voorzien moest worden; een lijst met geboorteplaatsen van spoorwegstakers in Haarlem, bevolkingsregisters van Nijmegen, historische adresboeken van de Stad Utrecht, een ‘omnummerlijst’ van oude wijk letters, de Atlas Schoenmaker, het Fries Kaartenkabinet, een zangvogelcollectie, historische buitenplaatsen, militair erfgoed en agrarisch cultuurlandschap om te ontsluiten via de webkaart van de Provincie Utrecht, monumentenlijsten, een archeologische atlas van de oudheid en een Romeinse routeplanner. Kortom, er is amper erfgoed dat niet op een of andere manier geografische gegevens bevat die de moeite waard zijn om verder te ontsluiten.
Conceptontwikkeling: Wat kun je met de verrijkte data doen?
Er waren ook deelnemers die vooral inspiratie wilden opdoen voor nieuwe toepassingsmogelijkheden voor hun data. Hiervoor lieten Dick van Dijk en Niene Boeijen van Waag Society inspirerende voorbeelden zien. Collega conceptontwikkelaar Douwe Sjoerd Boschman legde vervolgens uit hoe de deelnemers met de – dit keer papieren – tools aan de slag konden. Voor de conceptontwikkeling gingen de deelnemers in groepjes te werk om overeenkomsten tussen hun data en nieuwe invalshoeken voor gemeenschappelijke problemen te vinden.
Rene Voorburg en Olaf Janssen van de KB aan tafel met Niene Boeijen van Waag Society.
Resultaten conceptontwikkeling
Conceptontwikkeling biedt natuurlijk nog geen kant en klare oplossingen. Wel aanzet om verder na te denken over vragen en voorzichtige conclusies als:
- Hoe krijg je een verhaal in je data? Zonder verhaal geen luisteraar.
- Hoe maak je spannende combinaties van data? Combineer je historische data bijvoorbeeld eens met bodemgegevens, natuurinformatie of weerdata! Of waarom niet met Funda.nl?
- Hoe maak je van ruwe data een persoonlijk aangrijpend verhaal? Ga op zoek naar herkenning en vertel het verhaal eens uit de zicht van iemand uit het verleden.
- Waar stonden objecten oorspronkelijk? Breng museumobjecten over collecties heen weer terug bij de locatie waar ze ooit hoorden (b.v. de inboedel van een huis).
Dick van Dijk van Waag Society aan tafel bij Ivo Zandhuis, Just van den Broecke en Joyce Pennings van het Utrechts Archief.
Hoe nu verder?
Na deze eerste data clinic blijkt er belangstelling te zijn bij een aantal deelnemers voor verdere doorontwikkeling van hun data. Met hen zullen vervolgafspraken worden gemaakt voor data clinics bij de instelling zelf. De resultaten ervan zullen op 17 september 2015 tijdens de Hacking Heritage Talks – Erfgoed & Locatie worden gepresenteerd.
Meer, meer, meer?
Meer foto’s van de data clinic zijn te vinden op Flickr.
- Meer informatie over, welnee – de hele presentatie van – Menno den Engelse staat online op zijn website.
- Meer impressies van de data clinic en ervaringen van een deelnemer zijn te lezen in de blogpost van Ivo Zandhuis op Archief 2.0: ‘Hacking Spoorwegstakers’.
Vragen, opmerkingen of suggesties?
Stuur ze aan erfgoedenlocatie[at]den.nl!